Gençlerde Kanser Vakaları Neden Artıyor?
Son yıllarda gençler arasında kanser teşhislerinde belirgin bir artış yaşanıyor. Bu durum hem hastaları hem de doktorları endişelendirirken, uzmanlar kesin neden konusunda net bir sonuca ulaşabilmiş değil.
Yeni Çalışmadan Dikkat Çeken Bulgular
Pazartesi günü JAMA Internal Medicine dergisinde yayımlanan bir araştırma, erken yaşta görülen kanserlerdeki artışı mercek altına aldı. Çalışmada, son 30 yıldaki yeni teşhis oranları ile 50 yaş altı yetişkinlerde en hızlı artış gösteren kanser türlerinin ölüm oranları karşılaştırıldı.
Sonuçlara göre incelenen sekiz kanser türünden yalnızca ikisinde (kolorektal ve endometriyal) ölüm oranlarında artış görüldü. Tiroid, anal, pankreas, böbrek, miyelom ve ince bağırsak kanserlerinde ise teşhisler artsa da ölüm oranları sabit kaldı veya azaldı.
Meme ve Kolon Kanserinde Artış
Amerikan Kanser Derneği verilerine göre, invaziv meme kanseri 50 yaş altı kadınlarda daha hızlı artış gösteriyor. 2012–2021 yılları arasında genç kadınlarda vaka oranı yılda ortalama %1,4 yükseldi. Benzer şekilde, kolorektal kanser oranları da 50 yaş altı yetişkinlerde yılda %2,4 artış gösterdi.
Buna karşın, gelişen tedavi yöntemleri sayesinde ölüm oranlarında ciddi bir düşüş yaşandı. Özellikle immünoterapiler ve erken teşhis uygulamaları, meme ve kolon kanserine bağlı ölümleri yarı yarıya azalttı.
Tarama Teknolojileri Etkili
Uzmanlara göre, kanser teşhislerindeki artışın temel nedeni, tarama teknolojilerindeki gelişmeler ve daha genç yaşlarda yapılan kontroller. Mass General Brigham Hastanesi Cerrahi ve Halk Sağlığı Merkezi’nden Dr. H. Gilbert Welch, bu durumu şöyle özetledi:
"Ne kadar çok araştırma yapılırsa, o kadar çok kanser vakası tespit ediliyor. Aslında ortada yeni kanser vakaları yok; daha önce fark edilmeyen, küçük anormallikler gün yüzüne çıkıyor."
Özellikle tiroid ve böbrek gibi organlarda küçük tümörlerin taramalarla kolayca fark edilmesi, istatistiklerde artış gibi görünse de, bunların çoğu kişinin sağlığını doğrudan tehdit etmiyor.
Tarama Yaşı Öne Çekildi
Son yıllarda tarama yaşlarının düşürülmesi de erken teşhislerin artmasına katkı sağladı. ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü, meme kanseri tarama yaşını 50’den 40’a, kolon kanseri tarama yaşını ise 50’den 45’e indirdi. Bu değişiklik, daha fazla gencin rutin taramalardan geçmesine ve daha fazla vaka tespit edilmesine yol açtı.
Tehdit mi, Fırsat mı?
Uzmanlara göre gençlerde artan kanser teşhisleri tek başına endişe verici bir tablo oluşturmak zorunda değil. Çünkü erken yakalanan vakalar, gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde ölümle sonuçlanmadan kontrol altına alınabiliyor.
Kısacası, artışın temel nedeni gençlerin daha çok kansere yakalanması değil; mevcut tarama ve teşhis yöntemlerinin, daha önce fark edilmeyen vakaları gün yüzüne çıkarması. Ancak yine de uzmanlar, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları, bağırsak florası ve çevresel faktörlerin gençlerde kanser riskini artırabileceğini göz ardı etmiyor.
