182 Yıldır Gelenekten Modern Zamana: Sarayları Renklendiren İlmekler
Kocaeli’nin Körfez ilçesinde bulunan ve 1843 yılında kurulan Hereke İpekli Dokuma ve Halı Fabrikası, 182 yıldır ürettiği ipek kumaşlarla Osmanlı saraylarını süslüyor. İlk olarak sarayların perdelik ve döşemelik kumaş ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan fabrika, zamanla halı üretimine de başlamıştır.
Osmanlı Devleti’nin sanayi hamleleriyle 1845 yılında saraya bağlanan Hereke Fabrika-i Hümayunu, zamanla Avrupa’da tanınan bir marka haline gelmiştir. Fabrikanın halıları, dünyanın çeşitli ülkelerinde ödüller kazanmıştır. Bunlardan en büyüğü, 1897 yılında Sultan II. Abdülhamit döneminde, Alman İmparatoru II. Wilhelm’in ziyareti için yapılan ve 3 ton ağırlığında olan 468 metrekarelik halıdır. Ayrıca, Beylerbeyi Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Lahey Yüksek Adalet Divanı ve Beyaz Saray'daki halılar da burada üretilmiştir.
Hereke’deki tezgahlar, 182 yıldır bozulmadan aynı sistemle çalışmaktadır. Bu tezgahlar, tamamen manuel olarak çalışmakta ve üretim süreci oldukça zahmetlidir. Örneğin, 1 santimetre kumaş dokunabilmesi için 60 kez mekik atılması gerekmektedir. 60 santimetrelik bir kumaş için yaklaşık 3.600 mekik hareketi yapılmaktadır. Bu geleneksel üretim yöntemi, kültürel mirasın korunmasına katkı sağlamaktadır.
Fabrikada 2006 yılından bu yana çalışan ustabaşı Yusuf Yıldırım, burada yapılan üretimlerin tamamen el işçiliğiyle yapıldığını ve kullanılan ipliklerin yüzde 100 ipek olduğunu belirtiyor. Pamuk veya polyester kullanılmadan yapılan bu üretim, tarihi dokuyu yaşatmayı amaçlıyor. Yıldırım, "Burada Osmanlı’dan gelen kültürü devam ettiriyoruz" diyerek, fabrikanın 1843 yılından beri aynı sistemi uyguladığını vurgulamaktadır.
