ABD’de 40 Günlük Hükümet Krizi Sona Yaklaşıyor: Senato’da Uzlaşma Sağlandı
Demokratlar ve Cumhuriyetçiler geçici bütçe tasarısında anlaştı
Amerika Birleşik Devletleri’nde 40 gündür devam eden hükümet kapanması krizi, Kongre’deki iki partinin uzlaşmasıyla sona yaklaşmış görünüyor.
Senato’da hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler tarafından desteklenen geçici bütçe tasarısı, yapılan oylamanın ardından kabul edilirse ocak ayı sonuna kadar federal hükümetin yeniden fonlanmasını sağlayacak.
Senato’daki kritik görüşmelerin ardından yapılan açıklamalara göre, iki parti uzun süren müzakerelerin ardından geçici bir finansman planı üzerinde mutabakata vardı.
Bu gelişme, ABD tarihinde en uzun süren hükümet kapanmalarından birinin sona ermesi açısından önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Ilımlı Demokratlardan destek sinyali
Senato’daki ılımlı Demokrat üyelerden Jeanne Shaheen, Maggie Hassan ve Angus King, hükümetin yeniden açılması için yapılacak oylamada “evet” oyu vereceklerini açıkladı.
Daha önce sağlık hizmetleri sübvansiyonlarının uzatılması şartını koşan Demokratlar, anlaşmanın önünü açmak amacıyla bu taleplerinden geri adım attı.
Senato Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi John Thune, pazar gecesi geç saatlerde yaptığı açıklamada, Demokratlarla varılan uzlaşmayı doğrulayarak sürecin hızla tamamlanmasını beklediklerini söyledi.
Thune, “Artık süreci uzatmak istemiyoruz. Hükümetin kapalı kalmasının kimseye faydası yok. Bu geçici bütçe, çalışanlarımızın maaşlarını almasını ve temel hizmetlerin yeniden başlamasını sağlayacak.” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray’dan onay bekleniyor
Senato’da kabul edilmesi halinde geçici bütçe tasarısı, bir sonraki adım olarak Temsilciler Meclisi’ne gönderilecek.
Meclis onayının ardından son aşama, tasarının ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanması olacak.
Trump, sürece ilişkin yaptığı son açıklamada, “Çok yaklaştığımızı düşünüyorum. Hükümetin yeniden açılması için ciddi ilerleme kaydettik.” diyerek olumlu bir mesaj verdi.
Beyaz Saray yetkilileri de Trump’ın, iki parti arasında sağlanan uzlaşmaya “temkinli bir iyimserlikle” yaklaştığını ifade etti.
Geçici bütçenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, 40 gündür kapalı kalan federal kurumların yeniden hizmete başlaması bekleniyor.
Bu adım, federal çalışanların maaşlarının ödenmesini, kamu kurumlarının yeniden faaliyete geçmesini ve birçok kritik hizmetin normale dönmesini sağlayacak.
Ekonomik etkiler ağır oldu
Hükümetin kapanması, başta ulaşım, güvenlik ve kamu hizmetleri olmak üzere pek çok alanda ciddi aksamalara yol açtı.
Uçuş takip platformu FlightAware verilerine göre, sadece pazar günü 2 bin 700’den fazla uçuş iptal edilirken, yaklaşık 10 bin uçuşta da gecikmeler yaşandı.
Cuma günü 1.000, cumartesi günü ise 1.500 uçuşun iptal edilmesi, krizin hava trafiğini felce uğrattı.
ABD Ulaştırma Bakanı Sean Duffy, kapanmanın uzaması halinde hava trafiğinde “önemli bir azalma” yaşanabileceği uyarısında bulunmuştu.
Duffy, bütçe krizi çözülmezse uçuşların yüzde 20’ye kadar azaltılabileceğini söylemiş, bu durumun hem ticari uçuşlar hem de kargo taşımacılığı açısından ciddi ekonomik kayıplar doğuracağını belirtmişti.
Kapanmanın maliyeti milyarlarca doları buldu
Ekonomistlere göre, 40 gün süren kapanmanın ABD ekonomisine maliyeti milyarlarca dolar düzeyinde.
Hükümetin kapanması nedeniyle yüz binlerce kamu çalışanı ücretsiz izne ayrıldı, birçok kamu ihalesi ve yatırım projesi durduruldu.
Finans piyasalarında da belirsizlik hâkim olurken, dolar endeksi son haftalarda dalgalı bir seyir izledi.
ABD Hazine Bakanlığı’ndan sızan ön raporlara göre, kapanma süresince kamu gelirlerinde yaklaşık 10 milyar dolarlık kayıp yaşandı.
Ekonomik kaybın, üretimden tüketime kadar birçok sektörde domino etkisi yaratabileceği belirtiliyor.
Uzlaşma sadece geçici bir rahatlama
Uzmanlara göre, Senato’da sağlanan uzlaşma kısa vadeli bir çözüm niteliğinde.
Ocak ayı sonunda geçici bütçenin süresi dolacak ve tarafların kalıcı bir bütçe anlaşması üzerinde yeniden müzakere etmesi gerekecek.
Özellikle sağlık reformu, savunma harcamaları ve vergi politikaları konularında Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasındaki derin görüş ayrılıklarının devam ettiği vurgulanıyor.
Brookings Enstitüsü’nden siyaset analisti Dr. Michael Landers, “Bu anlaşma geçici bir nefes alma süresi sağlıyor. Ancak yapısal sorunlar çözülmezse, birkaç ay sonra benzer bir kriz yeniden yaşanabilir.” ifadelerini kullandı.
Kriz yönetimi Trump yönetimi için sınav oldu
ABD tarihindeki en uzun hükümet kapanmalarından biri olarak kayıtlara geçen bu kriz, Trump yönetimi açısından da ciddi bir sınav niteliği taşıyor.
Cumhuriyetçi Parti içinde de farklı sesler yükselirken, bazı muhafazakâr senatörler bütçe disiplininin korunması gerektiğini savunuyor.
Demokrat kanat ise sosyal programlara ve sağlık hizmetlerine daha fazla kaynak ayrılması gerektiği görüşünde.
Trump’ın tasarıyı imzalaması durumunda, hükümet 40 gün sonra yeniden faaliyete geçecek ancak asıl mücadelenin kalıcı bütçe planı hazırlanırken yaşanacağı öngörülüyor.
ABD’de siyasi tansiyon düşüyor ama belirsizlik sürüyor
Senato’da varılan uzlaşma, hükümetin yeniden açılmasına giden yolu aralasa da, ABD siyasetinde tansiyon hâlâ yüksek.
Partiler arası kutuplaşma ve önümüzdeki seçim yılına yaklaşılması, bütçe görüşmelerini daha da karmaşık hale getiriyor.
Kriz sona erse bile, Amerikan siyasetinde “hükümet kapanması” kavramı, uzun süre gündemden düşmeyecek gibi görünüyor.
